KAPİTALİZMDE KADIN

“Tekniğin sürekli bir biçimde gelişmesi bir yandan üretim sürecinde kadın ve çocuk emeği kullanımını yaygınlaştırırken, öte yandan işgücüne olan talebi işgücü arzına göre nispi olarak azaltır. Yedek sanayi ordusunun bu büyümesi, işsizliği kapitalist düzenin yapısal bir özelliği haline getirir. Bu, işçilerin sermayeye bağımlılığını pekiştirir, gelecek güvensizliğini arttırır, sömürüyü yoğunlaştırmanın dayanağı olur.”



Demek oluyor ki, emekçi kadının üretim sürecine katılması, onu özgürleştirmek bir yana, kendisiyle birlikte emekçi erkeği de daha fazla köleleştirici bir rol oynamıştır. Zaten sermayenin kadını evinden “özgürleştirmesinin” nedeni, tam da ucuz işgücüne duyduğu ihtiyaçtan başka bir şey değildir.

Ayrıca ev işleri ve çocuk bakımı toplumsallaştırılamadığı sürece, kadın, büyük ölçüde kafa emeği gerektiren işlerde çalışıyor ve işini de pek çok erkekten daha iyi yapıyor olsa bile, yine de erkeğe göre dezavantajlı durumda kalır, ev ve çocuk bakımına ilişkin yüklerden kurtulamaz.

Bugünün Türkiye’sinde olduğu gibi, çoğu işyerinde kadın hamileliğinin son günlerine dek çalışır ve doğumdan kısa bir süre sonra işbaşı yapar. Bunu yapmazsa çoklukla işten atılır. Özel mülkiyet koşullarında analık da özeldir; kadının bundan gelen toplumsal hakları çoğu durumda kağıt üzerinde bile tanınmaz. Doğumun sağlıklı koşullarda yapılıp yapılmaması bile, bugün birçok ülkede hala ailenin iktisadi durumuna, elde ettiği kazanca bağlıdır. Parası yoksa, son derece sağlıksız koşullarda çocuğunu dünyaya getirmek ve büyütmek zorunda kalır. UNFPA raporunda, her yıl 8 milyon bebeğin ölü doğduğu ya da doğduktan kısa bir süre sonra öldüğü tespit edilmektedir. Başka bazı verilere göre, günümüz dünyasında beş yaşın altındaki her bin çocuktan 297’si gıda yetersizliği, hastalık ve bakımsızlıktan ölmektedir. Bunlar korkunç rakamlardır ve sözünü ettiğimiz durumun bir göstergesidir.


Sosyalizmde ise mülkiyet toplumsaldır. Toplumsal üretim ve mülkiyet ilişkileri içinde analık toplumsal bir işlevdir ve kadının bundan doğan tüm hakları tanınır. “Analık toplumsal bir işlevdir, kadının bundan doğan tüm hakları tanınır. Eski düzende kadını köleleştiren çocuk bakımı ve ev işleri toplumsal kurumlaşmalar yoluyla çözülür...”


Kadın kapitalizmde ev köleliğinden de kurtulamaz. Gelişen teknolojiyle birlikte koşulları nispeten iyileşir; çamaşırı elde değil çamaşır makinesinde yıkar, ama yine kadın yıkar. Çünkü ataerkilliğe dayalı toplumsal işbölümü yüzyıllardır böyle süregelmiştir. Gelenekler, kültür buna göre biçimlenmiştir. Bireysel olarak bu duruma karşı çıkmanın sonu genellikle boşanmaktır. Toplum dul kadını dışlayarak, ona potansiyel fahişe gözüyle bakarak kadını bu alanda da kıskaca alır. Bu duruma düşmemek için kadın, üretimdeki çalışmasıyla evi tamamıyla geçindiren asıl kişi olsa bile, ev köleliğine de katlanmaya devam eder.

O halde ekonomik “bağımsızlık” kadının özgürleşmesinin maddi zeminini sunmakla birlikte, kendisini sağlamamaktadır, kendi başına sorunu çözmemektedir. Kapitalizmin ev işleri ve çocuk bakımını toplumsallaştırarak, bunun tüm giderlerin kamu fonlarından karşılayarak kadını özgürleştirme diye bir sorununun olmaması bir yana. Kapitalizmde kendine özgü biçimler içinde süregitmekte olan ataerkil kültür, ahlak ve değer yargıları da kadını ezmeye devam eder. Bu durum nispeten daha “demokratik” ülkelerde bile özünde böyledir. Ataerkillikle özel mülkiyet düzeni arasında dolaysız bir bağ vardır ve bu nedenle özel mülkiyete dayalı düzene son verilmedikçe kadının bundan kaynaklanan ezilmişliği de süregider.